Een bezoek aan Java

10/3/18

Daniel, onze nieuwe aanwinst op de Azië-afdeling, had een bijzondere eerste werkweek.
Hij bracht een bezoek aan Java.

Een reis door Java

Jakarta is doorgaans het startpunt voor een reis door Java. Jakarta is gelegen in het westen van het eiland en de hoofdstad van Indonesië. Veel mensen hebben al een beeld van Jakarta zonder er eigenlijk geweest te zijn. Het is er druk, heel erg druk en de wegen zijn smal. Door de hele stad vindt men herinneringen aan de Batavia tijd, het oude Nederlands koloniale verleden. Dit is vaak ook de reden waarom men de stad wil zien.

Voor mijn inspectiereis is helaas niet veel tijd om de stad echt te zien. Een bezoek aan de haven van Jakarta staat nog wel op het programma. Hier liggen veel oude fregatten aangemeerd waar men allerlei goederen inlaadt. Deze schepen, in alle kleuren en maten, gaan het hele eilandenrijk door om de goederen te leveren. Van Makassar tot Medan tot Labuanbajo, de schepen zeilen heinde en verre om de bevolkingen van ieder eiland te voorzien van levensmiddelen. De activiteiten in de haven zijn dan ook een genot om naar te kijken.

De tuinen van Bogor

Vanaf Jakarta rijd ik naar Bogor. Een relatief korte afstand van krap 60 km. Je zou denken dat die afstand in een uur wel gepiept is maar dit is West-Java. Alles gaat wat trager in druk verkeer. Twee uur later kom ik aan in de tuinenstad Bogor. De plek staat het meest bekend om de botanische tuinen. Na de betonnen jungle van Jakarta is Bogor een groen paradijs. Overal om je heen zie je parken, zijn mensen aan het sporten en staan er leuke eetkraampjes aan de straat. Deze “warungs” zijn de uitgelezen mogelijkheid om de lokale keuken te verkennen. Van kipsaté tot gebakken noedels, alles wordt vers klaargemaakt voor je neus. Ik waag mij aan de kipsaté, met een overheerlijke pindasaus en lontong (een soort van kleefrijst).

Na mijn overheerlijke maaltijd loop ik een park in. Hier zie je overal mensen gezellig praten, een spel te spelen, een boek te lezen of op de telefoon te werken. Zo levendig zie je het niet vaak. Een eindje verder is een sportveld waar kinderen van 5 jaar oud met hun ouders en grootouders een rondje om het veld rennen om in beweging te blijven. Verderop is men aan het basketballen en in het midden van de atletiekbaan trapt men een balletje. Aan de tribunezijde zitten gezinnen op de grond te picknicken en kijken naar een voorstelling van van mensen die verkleed zijn. Dat is nu de hype vertelt een local tegen mij. Mensen die zich aankleden als een transformer of superheld en met een bakje in een park gaan staan en kunstjes vertonen als men wat geld in het bakje doet. De kinderen vinden het geweldig. Het wordt al laat en de meeste mensen gaan richting de “warungs” en bestellen hun eten. Ik ga richting het hotel na een lange dag en maak me klaar om de botanische tuinen van Bogor te zien.

Wajang Golèk Poppen

De volgende dag vroeg op om eerst het maken van de traditionele Wajang Golèk Poppen te bewonderen. Wajang is een poppenspel, een kunstvorm van het oude Java dat tegenwoordig erkent is als een ‘meesterwerk van het orale en immateriële erfgoed van de mensheid’. De poppen zelf zijn vaak kunst op zich. Ze worden gesneden uit hout en aangekleed met traditionele kleding. Het maken van de poppen is vaak net zo intensief als een goede voorstelling geven. Bij dit bezoek aan een lokale familie, mocht ik het maken van de pop aanschouwen. Iedereen binnen de familie is bezig met de poppen. De vader doet het houtsnijwerk, de moeder de aankleding en de broers beschilderen alle fijne deeltjes van de pop. Het is een heel gedetailleerd proces wat erg interessant is om te observeren. Zelf mocht ik ook proberen om iets uit te snijden. Maar dat bleek toch iets wat we maar beter aan de vakkundige over kunnen laten.

Na het maken van de traditionele Wajang Golèk Poppen ga ik de natuur in, waar veel tropische bomen te zien zijn. De botanische tuinen van Bogor zijn erg bekend in Indonesië. Ze zijn ook enorm groot, dus denk niet dat je er in een uurtje wel doorheen bent. Bogor is ook echt een Nederlandse enclave geweest en dus staan er overal nog koloniale gebouwen. Zo ook in de tuinen inclusief het paleis waar ik in al mijn enthousiasme als eerste heen ben gelopen. Zodra je de tuinen inloopt kun je het beste maar het eerste de beste kleine pad pakken wat aan de hoofdweg zit. Zo loop je vanzelf naar de meest schitterende en stille plekjes toe. Het is heerlijk om lekker door de tuinen te wandelen en de verschillende soorten planten te zien. Elk deel is ook anders zo is er een watertuin, orchideeëntuin, bamboetuin en een palmtuin. Ik ben even lekker gaan zitten op de bankjes die overal door de tuinen heen staan en heb in alle rust even alles in me opgenomen. Na al dat verkeer en hectiek van Jakarta mag dat ook wel!

Vulkanische landschappen in Bandung

De tocht vervolgt zich naar Bandung, een van de meest geliefde en bekendste plekken op Java voor de Indonesiër maar ook de Nederlanders. Veel mensen zijn verliefd op het klimaat van Bandung, wat op een hoogte van 700 meter ligt. Ik ken de stad voornamelijk goed omdat mijn familie uit de Bandungstreek komt. Dus voor mij was het bijna thuiskomen! Gelukkig was het geen weekend bij aankomst, dus de drukte uit Jakarta was ver te zoeken. In alle rust heb ik kunnen genieten van de Tangkuban Perahu, wat letterlijk de “omgekeerde prauw” (langwerpige boot) betekent. Elke keer als ik er ben, probeer ik mezelf zo in te stellen dat ik die omgekeerde prauw dan ook te zien krijg, maar het is me helaas nog nooit gelukt. Ik denk dat een vleugje alcohol en heel veel fantasie ook wel in het spel is geweest tijdens het benoemen van de attracties!

De vulkaan zelf is een schitterende attractie. Ik ben helemaal tot aan de kraterrand gelopen wat gemakkelijk te doen is. Deze keer stond er een harde wind, waardoor het maken van selfies een uitdaging was! De kou en wind aan de ruim 2000 meter hoge top van de Tangkuban Perahu was weer genoeg en de heetwaterbronnen van Ciater klonken mij ook goed in de oren. In tegenstelling tot de wat koudere temperaturen van de Tangkuban Perahe was het mogelijk om in Ciater een ei te bakken op de stenen. Letterlijk. De watervallen en de vijvers zijn toegankelijk om te baden. De temperatuur om te baden is ook te doen en is volgens de lokale bevolking goed voor de gezondheid. Maar even proberen dan!

In de middag staat Kawah Putih op het programma. Deze krater ligt ten zuiden van Bandung en betekend “de witte krater”. Het water van het kratermeer is turquoise van kleur en de witte damp die er van afslaat zal zich wellicht lenen aan de naam van de krater. De omgeving is schitterend en doet eigenlijk een beetje spookachtig maar ook weer sprookjesachtig aan. Terwijl de damp van het meer komt kan men door de pluimen heen het felblauwe water en de dode bomen in en rondom het meer zien staan. Vanuit de juiste hoek lijkt het net een begin scene uit een fantasiefilm. Ik heb er flink wat tijd doorgebracht. Mede ook vanwege mijn passie voor fotografie. Ik bleef op zoek naar de perfecte hoek voor het juiste plaatje. Ook de omgeving van het kratermeer is mooi. De rit er naartoe kan men makkelijk een paar keer opbreken met een stop om even de rijstvelden in te lopen. De mooie groene velden staan in schitterend contrast met het blauw/witte avontuur dat op bijna 2500 meter hoogte wacht.

Bandung de Koloniaal

Bandung is een zeer mooie stad met nog veel herinneringen aan de Nederlandse bezetting. Mijn hotel is gelegen in het centrum van de stad op nog geen kilometer lopen van de Alun Alun. Dit is de meest bekende winkelstraat van de stad naast de “Jeans Street”.

Vanaf het hotel loop ik richting de Alun Alun en kom ik verschillende oude gebouwen tegen die mij doen herinneren aan de Nederlandse periode. Het Savoy Hotel staat bekend bij veel Nederlanders en de meesten kennen het nog als het Homann hotel. Het is in 1939 ontworpen door de Nederlandse architect Albert Aalbers. Toentertijd heette de straat waar het nu aan staat nog 'De Grote Postweg', wat nu Jalan Asia Afrika is geworden. Terwijl ik er langs loop zie ik ook een oud warenhuis staan uit de Nederlandse periode waar nog in het Nederlands “sigaren” en “landbouwbenodigdheden” opstaat. Het gebouw draagt de naam “warenhuis de Vries”. Het doet wat gek aan om dit alles in zo’n tropische omgeving te zien. Een paar stappen verder zie ik dan weer Indonesië en staat er een enorme Moskee waar men net klaar is met het middaggebed. Het contrast van de koloniale gebouwen en de grote Moskee is mooi. De twee torens van de Masjid Raya Bandung Moskee stijgen hoog boven de omgeving uit. De koepels van de Moskee zorgen voor het contrast met de modernere omgeving van het winkeldistrict.

Terwijl ik in de auto zit en van de ene plek naar de ander reis binnen Bandung, zie ik overal huizen en gebouwen staan die me doen denken aan thuis. Het is duidelijk dat ik niet de eerste Nederlander ben die voet in Bandung zet!

Een bijzondere blik vanuit de trein

Één van de beste manieren om van Bandung naar Yogyakarta te komen is per trein. Zo vervolg ik ook mijn reis en stap om half negen in de ochtend in Bandung op de trein naar Jogja zoals men lokaal de plaats noemt. Ook in Indonesië is de automatisering toegeslagen en staan computers om men in te checken. Het is even wennen, maar al snel ben ik door de controles heen en wijzen vriendelijke stewardessen mij de weg naar de goede trein en treinstel. Het is allemaal heel comfortabel. Veel beter dan ik me kan herinneren van jaren terug.

Vanuit mijn stoel zie ik het station aan me voorbijgaan en maakt de drukke bebouwing langs het spoor al snel plaats voor bergen en groene velden die volstaan met rijst en arbeiders. Toeristen schieten naar de ramen en maken hun foto’s. De trein rijdt langzaam door het mooie landschap. De rit duurt in totaal 6,5 uur naar Kutoarjo, één stop voor Jogja. Toch is de tijd voorbijgevlogen. De uitzichten, wat snacks en even de oogjes dicht, maken dit een zeer comfortabele reis.

Het wordt me wel heel makkelijk gemaakt als ik direct na aankomst op het treinstation meteen mijn chauffeur zie. Ik klim in de auto en vertrek naar de Borobudur. Hier staat het hotel waar ik de nacht door zal brengen alvorens ik van de zonsopkomst op de tempel kan genieten.

Borobudur; een epische ervaring

De wekker gaat om 4 uur in de ochtend. Dat is vroeg. Maar het doel van deze vroege start is het waard: de zonsopgang bij de magische Borobudur tempel. Vanaf het hotel loop ik zo het Borobudur park in. Natuurlijk zijn er meerdere mensen die van dit spektakel willen genieten en men loopt in een lijn naar de tempel. Zelf ben ik meer van het serene en loop richting Dagi Hill. Niemand loopt mijn kant op, waar ik erg blij mee ben. Ik beklim Dagi Hill in het donker. Het is maar een korte klim en vanaf de top kan ik de contouren van de hoogste stupa van de Borobudur al zien. Ik zoek een plekje om te zitten en wacht geduldig de eerste zonnestralen af. Over het gebergte zie ik net na 5:30 uur de eerste zonnestralen het landschap rondom de tempel verwarmen. De dauw ligt nog op de top van de bomen wat een nog mooier aanzien geeft. De tempel begint goudachtig te kleuren terwijl de achterkant nog in duister gehuld is. Ik ben hier alleen, een heerlijke ervaring even voor mezelf.

Na de zonsopgang loop ik richting de tempel. Terwijl de meeste mensen er al weer afkomen om te gaan ontbijten loop ik er dus op. De zon is nu sterker en bestrijkt de gehele tempel. De dauw ligt nog steeds over de bomen aan de voet van de bergen in de verte. Vanaf het hoogste niveau van de tempel heb ik een goede kijk op alle stupa’s. Een van de stupa’s is open en een Boeddha kijkt richting het zuiden over de vlaktes. Hier moet ik een foto van hebben. Ik kan blijven rondlopen en foto’s blijven maken van het geheel. Elk niveau van de tempel herbergt weer meer wonderen die om elke hoek zich presenteren.

Als de dauw is verdwenen is en de volgende groep toeristen de tempel opklimt, is het voor mij tijd om een rustige plek in de tuin van het Manohara Resort op te zoeken. Hier ga ik genieten van een lekker ontbijtje.

Yogyakarta: een stad met karakter

Yogyakarta is altijd al een van mijn favoriete steden geweest op Java. Door de vele studenten in de stad staat de ontwikkeling nooit stil. Elk jaar is er wel weer iets nieuws te beleven. Ook de historie en de omgeving spreken voor zich. In het hart van de stad vindt men het Kraton met Taman Sari en rondom de stad staat de machtige Borobudur en het mooie Prambanan. Ik voel mij altijd wel thuis in Jogja.

Na mijn ontbijt houd ik een becakchauffeur aan. Een oudere man met nog één tand, een verscheurde broek en een oud T-shirt van FC Barcelona. Zijn becak heeft geen motortje. Hij moet dus echt fietsen om mij te verplaatsen. Ik babbel wat met hem in het Indonesisch en spreek een prijs af. Hij brengt me naar Taman Sari, het Water Paleis. Het paleis is omgeven door kleine en smalle steegjes. Het doet heel erg gezellig aan en overal is wel iemand bezig met iets. Vogels hangen in een kooi en zijn aan het fluiten, oude dametjes vegen de steegjes schoon en de mannen zitten op een bankje een kop koffie te drinken en te roken. De trappen naar het paleis leiden naar een ruïne die een mooi uitzicht biedt over de stad. Ik besluit hier ook maar eens lekker rustig aan te doen alvorens ik de fiets opstap voor een rondje door de rijstvelden. Ik loop terug via de Malioboro, de bekende winkelstraat van Jogja en koop onderweg nog wat leuke batik-kleertjes voor mijn kids.

Op een Nederlandse fiets bij Yogyakarta

Bij het hotel haalt mijn chauffeur mij op voor een fietstocht door de omgeving van Jogja. We rijden een klein half uur buiten de stad en ik ontmoet Towil; een jofele Indonesiër die een 100-tal aan oud Nederlandse fietsen heeft staan. Ik zoek een fiets uit en we gaan rijden. Towil kent iedereen in zijn dorp en we moeten dan ook overal stoppen om te praten met de lokale bevolking. Omdat ik een beetje Indonesisch spreek wordt dat even praten al vaak een flinke conversatie over van alles en nog wat. Towil vindt het allemaal maar mooi. Hij laat me de treinbrug zien die de Nederlanders gebouwd hebben en we komen in de rijstvelden terecht waar het hele dorp bezig is met de oogst. Het levert leuke gesprekken op en mooie foto’s op.

Tijdens de tocht ontmoeten we toevallig een oude dame die bezig is in de tuin met haar rijstoogst. Haar huis is zeer oud en Towil nodigt mij uit binnen een kijkje te nemen. Het is net alsof ik een museum instap. Ik ken het Openlucht Museum in Arnhem nog en dit komt er heel dichtbij. Het is een leuk gesprek maar de vrouw is echt oud en ik heb met haar te doen. Towil praat haar nog toe en we nemen afscheid. Terug bij Towil thuis neem ik een kop thee en is het tijd om richting hotel te gaan. De dag zit erop, en wat een dag het was.

De Vorstenstad Solo

Alvorens ik naar Solo reis bezoek ik de Prambanan tempel. Deze tempel is de grootste hindoetempel in Indonesië en wordt naast de Borobudur als hoogtepunt in Yogyakarta en omgeving ervaren. Prambanan heeft veel weg van Angkor Wat, waar ik jaren naast gewoond heb en ik zie dan ook de gelijkenissen van de twee tempels. Angkor Wat was gebouwd naar aanleiding van een bezoek van de Cambodjaanse Koning Jayavarman VII aan Prambanan. Voor mij is het dus een speciale aangelegenheid om deze tempel te mogen bewonderen. Een kleine twee uur spendeer ik met het observeren van de tempel en het bestuderen van de reliëfs. Het complete epos van het Ramayana is beschreven in de galerijen en op een zeer gedetailleerde manier afgebeeld in schitterend beeldhouwwerk. Een genot om van te leren!

De reis naar Solo verloopt verder vlekkeloos. Aangekomen bezoek ik het Sultanspaleis waar een lokale gids mij de ins en outs vertelt van de Vorstenstaat Soerakarta, zoals het officieel heet. De rijkdom van de Sultan staat in contrast met het leven buiten de poorten van het paleis. Binnen in de hal staan verschillende vitrinekasten met gouden, bronzen of zilveren giften van andere leiders. Ook zijn er archeologische vondsten uit de regio uitgestald. Degene die mij de meeste opvalt is de kuisheidsgordel voor mannen. Het ziet er pijnlijk uit…

De lange reis naar de Top

Na Solo is het de beurt om Malang te bezoeken. De rit van ruim tien uur per auto gaat door een mooi gebied met gebergten en rijstvelden. In Sarangan maak ik een fotostop. De omgeving hier is erg mooi. De vele cafeetjes langs de weg bieden een uitstekend uitzicht over de valleien die vol staan met rijst, aardappels, aardbeien en andere groenten en fruit. Tegen het einde van de trip op zo’n 32 km van Malang bezoek ik de Cobanrondo waterval. Er is niet veel tijd voor het bezoek gezien het al laat aan het worden is. Dat neemt niet weg dat ik de benen even moet strekken en natuurschoon opnemen is altijd een mooi excuus om even de auto uit te komen. De waterval dendert een goede 60 meter naar beneden. Er is van alles te doen in de omgeving en men kan er zelfs kamperen en de olifantenschool bezoeken.

Rond 18:30 uur kom ik aan in Malang. Ik check in bij het hotel en kies voor een rustige avond. Ik maak een ommetje met de benenwagen en neem onderweg wat eten mee van de lokale warungs. Kroepoek, gado gado en saté. Een mooie Indonesische maaltijd voor het slapen gaan. De chauffeur komt nog even melden dat we die nacht om 00:30 uur gaan vertrekken naar Bromo. Ok, dat is flink vroeg denk ik. Maar als hij het zegt dan zal ik wel klaar moeten staan. Dus om half één sta ik in de hal van het hotel en check ik uit met mijn bagage. Nimmer ben ik zo kort in een hotel geweest als deze keer, 5 uur in totaal.

Bromo bij sunrise

Het is bijna 3 uur rijden naar de voet van de Bromo vulkaan. Onderweg doe ik de ogen nog even dicht. Als ik ze open doe ben ik bij de voet van de vulkaan. Ik moet wisselen van auto en kom in een jeep te zitten die mij naar de top brengt. Het is net na 3 uur ’s nachts en het is een uur naar de top rijden. Om kwart over 4 ben ik aan de top, als een van de eersten. Met mijn koptelefoon op loop ik richting het uitzichtpunt. Ik moet nog een uur wachten voordat de zon opkomt. Er zit een ouder vrouwtje met een vuurtje waar ik me warm houd en wie voor mij een bakje noedels klaarmaakt. Als het tegen vijf uur is komen er meer mensen de berg op. Ik zoek mijn plaatsje en zie in de verte de hemel al een beetje geel/rood kleuren. Door de wolken heen zie ik de krater van Bromo opdoemen. Het beloofd een geslaagde zonsopgang te worden.

Als de zon over de bergranden heen valt kleurt het landschap goud. De contouren van de vulkanen zijn goed zichtbaar en de kleuren van de planten en begroeiingen geven het geheel een idealistisch beeld. Als de wolken beginnen weg te trekken blijft er een maanlandschap over. Veel van mijn medereizigers reageren hetzelfde als ik met een “wow” en open mond. Ik kan recht in de krater van Bromo kijken en ik zie op de achtergrond de hoogste berg van Java, de Semeru staan. Mijn camera stopt niet met foto’s schieten en het is moeilijk voor mij om mezelf naar de jeep te sleuren. Een laatste foto en ik ga naar de jeep.

Crossend door het zandbed van de vulkaan kom ik aan bij de kraterrand van de Bromo vulkaan. Via een trap is het mogelijk om tot de rand te komen. Aan de voet van de vulkaan zijn mensen in de weer met het verkopen van allerlei artikelen en paarden zijn uitgestald om een ritje op te maken. Ik besluit iets vroeger richting de auto terug te keren met de jeep zodat ik onderweg nog wat foto’s kan schieten van de valleien die vol staan met groente en fruit plantages. Het levert nog even wat laatste mooie plaatjes op voordat de reis naar de luchthaven van Surabaya ingezet wordt.

De rit naar Surabaya verloopt verder ook zonder problemen en de chauffeur zet mij netjes af bij de luchthaven. Hij helpt mij nog helemaal door naar de check-in counter waar ik hem de hand schud en bedank voor al zijn hulp. Het is niet niks wat deze man gedaan heeft voor mij tijdens deze rit van bijna 1200 km. Zeker niet als je even denkt aan hoe het verkeer in West-Java geregeld is. Petje af en dus geef ik hem naast een zeer gemeende “dankjewel” ook een goed gevulde envelop voor al zijn diensten tijdens deze rit. Ik check zonder problemen in en wacht op mijn vlucht. Tijdens het wachten blader ik nog even door mijn foto’s heen. Dat was een ongekend avontuur in een zeer korte tijd. Nog even nagenieten voordat mijn terugvlucht naar Amsterdam begint.

terug naar het blog